اسلام ناب و جامعهی توحیدی
اسلام ناب مجموعهای از معارف الهی به منظور ایجاد جامعهی توحیدی و اقامه قسط و عدل در عالم بشری است. در مجموعهی معارف اسلام، معنویت یکی از ارکان اصلی قوام فرد و جامعهی مسلمان است. از این رو در سیرهی ائمه معصومین ایجاد و حفظ معنویت فردی و جمعی همواره مورد تاکید بوده است.
حضرت امام خامنهای(حفظهالله) مانند امام خمینی(رحمه الله) بر اساس سنت الهی، ایجاد و حفظ معنویت را همواره به امت اسلامی یادآور شدهاند. ایشان در بسیاری از بیانات خویش به مناسبتهای مختلف عموم مردم، مسئولین و به صورت ویژه جوانان را به ایجاد معنویت در خود، گسترش آن در محیط پیرامون و تلاش برای حفظ آن توصیه میکنند.
توصیه رهبران الهی به معنویت
امام خامنهای معنویت جوانان را شرط مقابله با استکبار و پیشرفت کشور دانستند.
تعمق در این فراز از بیانات ایشان حاوی نکاتی حائز اهمیت است که در ادامه به مرور برخی از آنها میپردازیم.
اولین نکته این است که قاعدهی تولید قدرت الهی از معنویت، دارای مبانی عمیق قرآنی و روایی در معارف اسلام است. این سنت الهی در آیات و روایات متعددی به صورت مستقیم و غیرمستقیم مورد اشاره قرار گرفتهاند.
اندیشه و توجه به مبانی معنوی و ساختارهای اجتماعی لازم، میتواند دستاوردهای ارزشمندی به همراه داشته باشد.
تجربههای تاریخی الهی در اسلام و انقلاب
نکته دوم این است که تاریخ اسلام و انقلاب مملو از خاطرات تلخ و شیرین مبتنی بر این سنت الهی است. در طول تاریخ بارها مجاهدان الهی با تکیه بر قدرت لایزال الهی و به پشتوانه معنویت مخلصانه خود به کارهای نشدنی جامه عمل پوشاندهاند و امت اسلامی را از بلایای عظیم نجات بخشیدهاند. از سوی دیگر اما تاریخ گواهی میدهد که بارها به دلیل ضعف در ایمان و لغزشهای حاصل از آن خصوصا در خواص امت اسلامی، مردم و کشور دچار مشکلات عظیم و خسارات گاه جبراننشدنی گشتهاند.
نکته دیگر آنکه امام خامنهای نتیجه اصلی معنویت را تقابل با طاغوت و جبهه استکبار میدانند. تقابل با طاغوت به معنی مبارزه با تمام عوامل ظلم، بیعدالتی، تبعیض، فقر، استضعاف و سقوط معنوی عالم و عامیان است. بر این اساس معنویت فقط وسیلهای برای جلب منفعتهای شخصی و کسب ثواب الهی نیست -که به تنهایی ابدا چنین خاصیتی هم ندارد-، بلکه یک عامل بنیادی برای مدیریت عالم مبتنی بر نظامات الهی است. بررسی و تبیین تفاوت این نگاه به معنویت با سایر دیدگاههای اندیشمندان دینی میتواند بسیار راهگشا و ثمربخش باشد.
راهبرد کلی در بیانات امام امت
چهارم اینکه این بیان امام امت یک راهبرد کلی ارائه میدهد؛ امام خامنهای در این بیانات، «توان مقابله با استکبار» و «ایستادگی در مقابل فرعونهای زمان»؛ یعنی نوک پیکان مواجهه با جبههی طاغوت و شیطان را متوقف بر وجود قدرت الهی تولید شده از معنویت جوانان تفسیر میکنند. همچنین وجود قدرت الهی در بدنهی جوانان کشور را عامل «پیشرفتهای بیشتر و بهتر کشور» میدانند.
در نتیجه راهبرد قطعی حاکمیت اسلامی در جهت پیشرفت کشور باید ایجاد تمام زمینههای مورد نیاز برای افزایش معنویت در جوانان و مبارزه با تمام موانع و مانعسازان مسیر معنویت باشد.
آخر آنکه امام امت توجه به معنویت را در سه موضوع نماز، حجاب و قرآن بیان میکنند. این سه موضوع اگرچه توسط دستگاههای نظام اسلامی معمولا گرامی داشته میشوند و تصمیمیات و اقدامات مثبتی درباره آنها صورت گرفته است، ولی حجم و کیفیت سیاستگذاریها، طرحها و اقدامات نظام اسلامی در مقایسه با آن چیزی که لازم است انجام شود بسیار نامتاوزن است.
در نتیجه در پاسخ به مطالبه امام امت لازم است که همهی مردم، مسئولین و به صورت ویژه جوانان برای ایجاد قدرت الهی، روحیه معنویت انقلابی را در خویش و جامعه ایجاد و فراگیر کنند. چرا که پیشرفت کشور و مقابله با استکبار نیازمند قدرت و معنویت فردی و جمعی در آحاد جامعه خصوصا جوانان است. مسئولین کشور نیز باید تمامی پیشنیازهای ایجاد معنویت در جوانان را فراهم آورده و با موانع و مانعسازان ایجاد و گسترش معنویت در کشور مبارزه کنند.
یادداشت اختصاصی//حجت الاسلام احمد کریمی