به گفتهی سیدحسین موسوی تبریزی، مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم، در تاریخ دوم خرداد ۱۳۷۶ بنیانگذاری شد. اما با لحاظ نوشتن اساسنامه و روند اداری در وزارت کشور، از سال ۱۳۷۸ رسما آغاز به کار کرد. بنیانگذاران مجمع مدرسین، این نهاد را با هدف مقابله با دیدگاههای جامعهی مدرسین حوزهی علمیه تشکیل دادند. این اختلاف، ریشهای در تاریخ دههی شصت ایران داشت.
پس از شهادت آیتالله بهشتی، حزب جمهوری به دو طیف راست و چپ تقسیم شد. طیف راست، تکیه بر «فقه سنتی» و لزوم اجرای احکام اولیه اسلام داشت. در برخی موارد نیز اعتقادی به قانونگذاری در مجلس نداشت. آنها به کاهش نقش دولت در اقتصاد و همچنین اقتصاد باز معتقد بودند. طیف چپ، خود را طرفدار «فقه پویا» و رجوع به احکام ثانویه اسلام میدانست. قائل به قانونگذاری در مجلس، سیاستهای بسته اقتصادی دولت و اقتصاد کنترلی بود.
اختلاف جدی
پس از انحلال حزب جمهوری در خرداد۶۶، «جامعه روحانیت مبارز» و «جامعه مدرسین حوزه» که طرفدار فقه سنتی بودند از مهمترین تشکلات سیاسی شمرده میشدند. اما در آستانهی انتخابات سومین دوره مجلس، برخی اعضای جامعه روحانیت، در ارائه فهرست مشترک با رؤوسای خود به اختلاف خوردند.
اختلاف اینبار به حدی جدی بود که پادرمیانی شخصیتهای مرضیالطرفینی چون هاشمی رفسنجانی، نتوانست اختلاف را حل کند. بنابراین، هنگامی که مرتضی الویری و هادی غفاری از فهرست «جامعه» حذف شدند؛ کروبی برآشفت و چندی بعد به علت بیماری در بیمارستان بستری شد.
خوئینیها و محمد خاتمی، هنگام عیادت از او، تصمیم گرفتند که دیگر زیر پرچم جامعهی روحانیت باقی نمانند. آنان به این باور رسیدند که دیگر وقت آن است که پرچم استقلال را برافرازند و راه خویش را جدا سازند.
به این ترتیب، نطفهی «مجمع روحانیون مبارز» در بیمارستان بسته شد. این اقدام، با تأیید امام خمینی نیز روبهرو شد. ایشان در پاسخ به نامه مؤسسان مجمع فرمودند: «انشعاب تشکیلاتی برای اظهار عقیده مستقل و ایجاد تشکیلات جدید به معنای اختلاف نیست.»
برخی تحلیلگران معتقدند: امام مایل بود رهبری جریانهای سیاسی به دست روحانیت باشد. همچنین، کشور به سمت یک قطبی در جریانهای سیاسی حرکت نکند. برخی دیگر نیز بر این اعتقادند: سید احمد خمینی نقش اصلی را در شکلگیری این تشکل داشته و تمایل به طرف چپ داشت. در هر صورت، تاریخ ایران، شاهد دو قطبی شدن رهبریِ روحانیت شد.
شاگردان منتظری
مجمع مدرسین حوزه، عبارت از شاگردان «منتظری متأخر» بودند. افرادی چون: سیدحسین موسوی تبریزی، سیدمحمدعلی ایازی، داود فیرحی، محمدتقی فاضل میبدی، محمد سروشمحلاتی و… این مجمع را تشکیل میدانند. پس از سخنرانی معروف مقام معظم رهبری در خردادماه ۱۳۸۸ و ناظر به فتنهای که در حال انجام بود؛ این مجمع اولین بیانیه جدی خود را در حمایت از فتنهگران صادر و اعلام موجودیت کرد.
این مجمع، همیشه خوراک محتوای رسانههای معاند را در بزنگاههای تاریخی فراهم آورده است. نویسنده، به همین یک نمونه اکتفا کرده و باقی را به ارجاعات مخاطب حواله میدهد. وقتی سخنانشان، در بلندگوهای دشمن شنیده میشود؛ آیا این سوال را از خود نمیپرسند که «مجمع مدرسین حوزه» هستند یا «دلالان رژیم غاصب صهیونیسم»؟
سلسله یادداشتهای تبار انحراف (قسمت دوم)
یادداشت اختصاصی // محمدحسین نجفی